Każda osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego jest też obywatelem Unii Europejskiej.

Status ten daje Państwu podstawowe i indywidualne prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w prawie wspólnotowym.

Prawo wspólnotowe stanowi, że każdy obywatel Unii, w charakterze pracownika, ma prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim przez okres powyżej trzech miesięcy.

Poza wymogiem bycia pracownikiem nie ma żadnych innych warunków.

Według prawa wspólnotowego dozwolone jest posiadanie prawa pobytu przez osoby o złożonym statusie (np. można być jednocześnie pracownikiem i studentem). Po pięciu latach ciągłego i legalnego pobytu w przyjmującym państwie członkowskim przysługuje Państwu prawo do pobytu stałego. Pracownicy, którzy przestali pracować, pod szczególnymi warunkami mogą być uprawnieni do pobytu stałego nawet przed upływem okresu pięciu lat. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy zapoznać się z treścią odpowiedniego informatora.

KTO JEST PRACOWNIKIEM?

Terminem „pracownik” określa się osobę wykonującą na rzecz i pod kierownictwem innej osoby konkretne i rzeczywiste usługi — z wyłączeniem działalności, której zakres jest na tyle ograniczony, że jest ona całkowicie marginalna i dodatkowa — w zamian za które otrzymuje ona wynagrodzenie.

Nawet jeśli nie pracują Państwo na pełny etat, Państwa umowa o pracę jest ograniczona lub zarobki są niższe niż płaca minimalna, uznawani są Państwo za pracowników, o ile spełniają Państwo powyższe warunki.

REJESTRACJA

Przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa zarejestrowania się w odpowiednich organach. Nieprzekraczalny termin rejestracji nie może być krótszy niż trzy miesiące od dnia przyjazdu.

Poświadczeniem prawa pobytu jest wydanie zaświadczenia o rejestracji. Prawo wspólnotowe nie zobowiązuje już obywateli Unii do uzyskania dokumentu pobytowego jako dowodu posiadania prawa pobytu. Prawo to przysługuje Państwu, ponieważ spełniają Państwo warunki, a nie dlatego, że przyjmujące państwo członkowskie „zezwoliło” Państwu na pobyt.

Posiadanie zaświadczenia o rejestracji w żadnym razie nie może być warunkiem wstępnym dla wykonywania określonego prawa lub załatwienia formalności administracyjnych, gdyż możliwość korzystania z praw może zostać potwierdzona za pomocą wszelkich innych dowodów. Ważne jest zatem posiadanie samego prawa, a nie odpowiedniego dokumentu urzędowego.

Do celów wydania zaświadczenia o rejestracji przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa wyłącznie przedstawienia ważnego dowodu tożsamości lub paszportu[1] oraz potwierdzenia zatrudnienia od pracodawcy lub zaświadczenia o zatrudnieniu.

Zaświadczenie o rejestracji wydaje się bezzwłocznie i bezterminowo.

Niedopełnienie wymogu rejestracji może podlegać proporcjonalnym i niedyskryminującym karom, z wyłączeniem kary więzienia lub deportacji. Można jednak podjąć pracę przed dokonaniem rejestracji.

Państwa prawo pobytu może być ograniczone jedynie ze względu na zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat należy zapoznać się z treścią odpowiedniego informatora.

PRZYSŁUGUJĄCE PAŃSTWU PRAWA

Mają Państwo prawo do rozpoczęcia działalności w innym państwie członkowskim na takich samych warunkach, jakie dotyczą jego obywateli, bez dyskryminacji na tle obywatelstwa. Istnieje jednak jeden wyjątek, który dotyczy dostępu do sektora publicznego: stanowiska związane ze sprawowaniem władzy publicznej i z obowiązkiem zabezpieczenia ogólnego interesu państwa mogą być ograniczone do obywateli przyjmującego państwa członkowskiego.

Swobodny dostęp do zatrudnienia oznacza, że nie można wymagać od Państwa uzyskania zezwolenia na pracę. Jednak dla obywateli niektórych państw członkowskich, które przystąpiły do UE w dniu lub po dniu 1 maja 2004 r., dostęp do rynku pracy podlega pewnym ograniczeniom. Witryna internetowa EURES[2] zawiera aktualne szczegółowe informacje o tych przejściowych ograniczeniach.

Pracownicy migrujący, muszą być traktowani dokładnie tak samo, jak pozostali pracownicy będący obywatelami kraju, w którym są zatrudnieni. Nie mogą być oni dyskryminowani ze względu na obywatelstwo. Zasada równego traktowania dotyczy w szczególności wszelkich warunków pracy (np. wynagrodzenia, zwolnień, powrotu do pracy), a także przywilejów socjalnych i podatkowych.

CO TRZEBA WIEDZIEĆ

Władze krajowe nie mogą:

• żądać okazania dowodu tożsamości z obszarem przeznaczonym do odczytu maszynowego, ostatniego modelu dowodu tożsamości lub paszportu, który jest ważny przez co najmniej 3 następne miesiące; jeśli dowód tożsamości lub paszport jest ważny, nie są potrzebne żadne inne dokumenty;
• uniemożliwiać Państwu rozpoczęcia pracy do chwili uzyskania zaświadczenia o rejestracji;
• prosić o przedstawienie innych dokumentów niż opisane powyżej, np.: dowodów na potwierdzenie możliwości samodzielnego utrzymania się, biletów podróżnych, odcinków wypłaty, wyciągów bankowych, dokumentów potwierdzających posiadanie zakwaterowania, środków utrzymania, zaświadczeń lekarskich itp

TEKSTY REFERENCYJNE

• Rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty, Dziennik Urzędowy L 257 z 19 października 1968 r.
• Dyrektywa 2004/38/WE, Dziennik Urzędowy L 158 z 30 kwietnia 2004 r.

Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie nie dokona transpozycji przepisów dyrektywy w odpowiedni sposób lub we właściwym czasie, przepisy te stosuje się bezpośrednio. W związku z tym można powołać się na przepisy dyrektywy względem wszelkiego prawa krajowego, które nie jest z nimi zgodne.

ns/living/right-residence-more-3-months/index.html