Każda osoba pochodząca z państwa członkowskiego jest obywatelem Unii Europejskiej.
Status ten daje Państwu podstawowe i indywidualne prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w prawie wspólnotowym.
| Prawo wspólnotowe stanowi, że obywatele Unii niebędący: pracownikami, osobami pracującymi na własny rachunek, osobami posiadającymi taki status, osobami poszukującymi pracy, studentami lub usługodawcami również mają prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim przez okres powyżej 3 miesięcy. |
Muszą oni jednak spełnić kilka warunków.
|
Mają Państwo prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim w takim charakterze, pod warunkiem że:
|
Według prawa wspólnotowego dozwolone jest posiadanie prawa pobytu przez osoby o złożonym statusie (np. można być jednocześnie osobą pracującą na własny rachunek i członkiem rodziny pracownika).
Po pięciu latach ciągłego i legalnego pobytu w przyjmującym państwie członkowskim są Państwo uprawnieni do pobytu stałego. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy zapoznać się z treścią odpowiedniego informatora.
REJESTRACJA
Przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa zarejestrowania się w odpowiednich organach. Nieprzekraczalny termin rejestracji nie może być krótszy niż trzy miesiące od dnia przyjazdu.
Niedopełnienie wymogu rejestracji może podlegać proporcjonalnym i niedyskryminującym karom, z wyłączeniem kary więzienia lub deportacji.
Poświadczeniem prawa pobytu jest wydanie zaświadczenia o rejestracji. Prawo wspólnotowe nie zobowiązuje już obywateli Unii do uzyskania dokumentu pobytowego jako dowodu posiadania prawa pobytu. Prawo to przysługuje Państwu, ponieważ spełniają Państwo warunki, a nie dlatego, że przyjmujące państwo członkowskie „zezwoliło” Państwu na pobyt.
Do celów wydania zaświadczenia o rejestracji przyjmujące państwo członkowskie może wymagać od Państwa wyłącznie przedstawienia ważnego dowodu tożsamości lub paszportu[1] i
- dowodu objęcia pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym; oraz
- dowodu posiadania wystarczających środków[2].
Zaświadczenie o rejestracji wydaje się bezzwłocznie i bezterminowo.
Posiadanie zaświadczenia o rejestracji w żadnym razie nie może być warunkiem wstępnym dla wykonywania określonego prawa lub załatwienia formalności administracyjnych, gdyż możliwość korzystania z praw może zostać potwierdzona za pomocą wszelkich innych dowodów. Ważne jest zatem posiadanie samego prawa, a nie odpowiedniego dokumentu urzędowego.
Państwa prawo pobytu może być ograniczone jedynie ze względu na zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. W celu uzyskania dalszych informacji na ten temat należy zapoznać się z treścią odpowiedniego informatora.
INNE PRAWA
Jeśli posiadają Państwo prawo pobytu, zgodnie z prawem wspólnotowym powinni Państwo być traktowani na równi z obywatelami przyjmującego państwa członkowskiego w zakresie ustanowionym w prawie wspólnotowym, chyba że istnieje wyraźne odstępstwo od tej zasady.
Jednym z warunków Państwa prawa pobytu w przyjmującym państwie członkowskim jest warunek posiadania środków wystarczających do tego, by nie stanowić obciążenia dla jego systemu pomocy społecznej. Bez względu na to mają Państwo prawo ubiegać się o pomoc społeczną w przyjmującym państwie członkowskim, o ile spełniają Państwo warunki kwalifikujące do przyznania świadczenia i mają prawo pobytu w danym państwie.
W razie skorzystania przez Państwa z systemu pomocy społecznej przyjmujące państwo członkowskie ma prawo zbadać, czy chodzi o przejściowe trudności i uwzględnić okres pobytu, okoliczności osobiste i kwotę przyznanej pomocy, w celu rozważenia, czy stanowią Państwo nieracjonalne obciążenie dla jego systemu pomocy społecznej. W przypadku uznania Państwa za takie obciążenie, państwo to może wszcząć procedurę wydalenia. W żadnym wypadku jednak nie mogą być Państwo automatycznie wydaleni w wyniku skorzystania z systemu pomocy społecznej.
CO TRZEBA WIEDZIEĆ
Władze krajowe nie mogą:
- żądać okazania dowodu tożsamości z obszarem przeznaczonym do odczytu maszynowego, ostatniego modelu dowodu tożsamości lub paszportu, który jest ważny przez co najmniej 3 następne miesiące; jeśli dowód tożsamości lub paszport jest ważny, nie są potrzebne żadne inne dokumenty;
- prosić o przedstawienie innych dokumentów niż opisane powyżej, np. okazanie biletów podróżnych, poświadczenia zatrudnienia, pasków płac, dokumentów potwierdzających posiadanie zakwaterowania etc.
TEKSTY REFERENCYJNE
- Dyrektywa 2004/38/WE, Dziennik Urzędowy nr L 158 z 30 kwietnia 2004 r.
Należy wiedzieć, że jeśli przyjmujące państwo członkowskie nie dokona transpozycji przepisów dyrektywy w odpowiedni sposób lub we właściwym czasie, przepisy te stosuje się bezpośrednio. W związku z tym można powołać się na przepisy dyrektywy względem wszelkiego prawa krajowego, które nie jest z nimi zgodne.
[1] W przypadku, gdyby nie mieli Państwo przy sobie dowodu tożsamości lub paszportu, przed zakwestionowaniem Państwa prawa do pobytu muszą być Państwu zapewnione wszelkie (racjonalnie uzasadnione) możliwości uzyskania niezbędnych dokumentów podróży lub ich dostarczenia przez osoby trzecie. Mogą Państwo dowieść, że są objęci prawem do pobytu, udowadniając swoją tożsamość i obywatelstwo w inny sposób.
[2] Przyjmujące państwo członkowskie nie może wyznaczyć stałej sumy, która będzie uznawana za „wystarczające środki”, lecz musi wziąć pod uwagę Państwa sytuację osobistą. We wszystkich przypadkach kwota ta nie powinna być wyższa niż próg, poniżej którego obywatele przyjmującego państwa członkowskiego kwalifikują się do pomocy społecznej lub – jeżeli to kryterium nie ma zastosowania – wyższa niż minimalna renta z tytułu zabezpieczenia społecznego wypłacana przez przyjmujące państwo członkowskie.
Środki finansowe nie muszą być własne, ale mogą pochodzić od osób trzecich, np. członka rodziny lub partnera.