Podatki leżą głównie w gestii rządów krajowych, więc przedsiębiorstwa powinny zawsze przestrzegać krajowych przepisów podatkowych.

Podatki mogą być bezpośrednie (obciążające podatnika) lub pośrednie (pobierane przez pośrednika, który z kolei obciąża nimi kolejnego uczestnika łańcucha produkcji lub konsumenta końcowego).

Opodatkowanie bezpośrednie

Kraje UE mają dużą swobodę w określaniu własnych systemów podatków bezpośrednich w sposób zgodny z celami i wymogami polityki wewnętrznej, pod warunkiem, że przestrzegają swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału oraz zasady niedyskryminacji.

W kwestii opodatkowania bezpośredniego przyjęto zaledwie kilka aktów prawodawczych, ponieważ w celu ich przyjęcia wymagana jest jednomyślność .

W dziedzinie opodatkowania działalności gospodarczej UE zajęła się następującymi kwestiami:

• dyrektywa w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych gwarantuje, że w przypadku transgranicznych płatności dywidend w obrębie tej samej grupy spółek mających siedzibę w różnych krajach UE, spółki nie ucierpią z powodu podwójnego opodatkowania

  • Dyrektywa UE w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych 

• dyrektywa w sprawie łączenia spółek ma na celu zmniejszenie niekorzystnych skutków podatkowych wynikających z transgranicznej restrukturyzacji przedsiębiorstw w obrębie UE

  • Dyrektywa unijna w sprawie łączenia spółek 

• dyrektywa w sprawie odsetek i należności licencyjnych zapewnia wyeliminowanie podwójnego opodatkowania odsetek i należności pomiędzy stowarzyszonymi spółkami, które mają siedziby w różnych krajach UE, poprzez zwolnienie ich z opodatkowania w państwie źródła

  • Opodatkowanie płatności transgranicznych odsetek i należności licencyjnych w UE 

• konwencja arbitrażowa rozwiązuje problemy związane z cenami transferowymi towarów, usług i wartości niematerialnych i prawnych, w przypadku transgranicznych kontaktów handlowych pomiędzy powiązanymi spółkami.

  • Ceny transferowe i konwencja arbitrażowa UE 

Najnowsze inicjatywy Komisji mają na celu lepszą koordynację pomiędzy systemami podatków bezpośrednich krajów UE, aby usunąć istniejące bariery fiskalne utrudniające prawidłowe funkcjonowanie jednolitego rynku. Komisja dąży również do tego, aby systemy te były zgodne nie tylko z prawodawstwem wspólnotowym, ale również między sobą.

Główne zasady koordynacji w tym zakresie obejmują:

• zniesienie dyskryminacji i podwójnego opodatkowania;
• zapobieganie przypadkom niezamierzonego braku opodatkowania i nadużyciom;
• obniżanie kosztów przestrzegania przepisów związanych z faktem podlegania więcej niż jednemu systemowi podatkowemu.

• Komunikat w sprawie koordynacji systemów podatków bezpośrednich państw członkowskich  [191 kb]     

Do tej pory Komisja przeprowadziła inicjatywy w zakresie koordynacji opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania dla celów podatkowych, przepisów podatkowych w odniesieniu do strat transgranicznych w przypadku spółek i grup, a także środków zwalczania nadużyć w obszarze podatków bezpośrednich - w UE oraz wobec krajów nienależących do UE.

• Komunikat w sprawie opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania dla celów podatkowych oraz potrzeby koordynacji polityki podatkowej państw członkowskich     [164 kb]
• Komunikat "Przepisy podatkowe a straty w sytuacjach transgranicznych"     [179 kb]
• Komunikat w sprawie stosowania środków zwalczania nadużyć w obszarze podatków bezpośrednich  [214 kb]

Opodatkowanie pośrednie

Na mocy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską do kompetencji UE należy harmonizacja podatku pośredniego, w tym podstawy i stawek opodatkowania w celu uniknięcia zakłóceń na rynku unijnym.

• Artykuł 93 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską

VAT

Unia Europejska zharmonizowała podatek VAT. Istnieje pewna elastyczność stawek podatku VAT, można zatem uwzględnić szczególne okoliczności krajowe.

• Wspólny system podatku od wartości dodanej (dyrektywa)  [570 kb]
• Podatek VAT a działalność gospodarcza 

Akcyza

Unia Europejska zharmonizowała strukturę i określiła szereg minimalnych stawek akcyzy - podatku pośredniego od konsumpcji lub użycia określonych produktów - na alkohol, tytoń i energię.

• Akcyza na alkohol, tytoń i energię 

Postępowanie w sprawie naruszenia przepisów prawa

Każdy kto uważa, że został narażony na dyskryminację podatkową, która jest sprzeczna z przepisami prawa wspólnotowego, może wnieść skargę do Komisji Europejskiej.

Jeśli skarga okaże się uzasadniona, Komisja może rozpocząć postępowanie w sprawie naruszenia przepisów. Postępowanie takie może jednak służyć wyłącznie usunięciu elementów dyskryminujących w ustawodawstwie krajowym lub praktykach przyjętych w danym kraju.

Skargi, niezależnie od wyniku działań Komisji, nie zabezpieczają praw osób wnoszących skargę na szczeblu krajowym. Osoby te powinny więc korzystać z procedur krajowych, aby sprawa pozostała otwarta.

• Naruszenia przepisów prawa 
• Wniesienie skargi 

Źródła informacji

Programy

Program Fiscalis 2013 pomaga administracjom podatkowym w krajach UE wdrażać i ulepszać systemy opodatkowania pośredniego.

Z budżetem w wysokości 156,9 mln euro na lata 2008-2013 program ma na celu zwiększenie skuteczności działania organów podatkowych poprzez poszerzoną współpracę, a także zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla osób i przedsiębiorstw podlegających opodatkowaniu.

• Program Fiscalis